23. Personeelsbeloningen De personeelsbeloningen omvatten:andere werknemersvergoedingen op lange termijn waaronder jubileumuitkeringen;verplichtingen als gevolg van arbeidsongeschiktheid en aanvullingen op sociale uitkeringen;verplichtingen in verband met toegezegd-pensioenregelingen.(in miljoenen euro's)31 december 201531 december 2014Toegezegd-pensioenregelingen22Andere langetermijnpersoneelsverplichtingen2831Totaal3033PensioenverplichtingenVoor het personeel van de NS groepsmaatschappijen gelden de pensioenregelingen van de volgende pensioenfondsen met vermelding van de aantallen aangesloten actieve deelnemers:(in aantallen)31 december 201531 december 2014Spoorwegpensioenfonds16.07315.780Bedrijfstakpensioenfonds Horeca & Catering2.8353.162Bedrijfstakpensioenfonds voor het levensmiddelenbedrijf670631Aanvullende pensioenregeling Servex 151120ScotRail4.660- Greater Anglia2.1912.377Abellio Transport Holdings7855Abellio London & Surrey1.9181.863Qbuzz1.9932.070In alle gevallen waarin sprake is van aansluiting bij bedrijfstakpensioenfondsen geldt dat NS groepsmaatschappijen geen verplichting hebben tot het voldoen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van de toekomstige premies. Evenmin kunnen de NS groepsmaatschappijen rechten doen gelden op eventuele overschotten in de fondsen. Als gevolg hiervan zijn deze toegezegd-pensioenregelingen conform IFRS in deze jaarrekening verwerkt als toegezegde-bijdrageregeling. Het totale bedrag aan pensioenpremies ten laste van de winst-en-verliesrekening was in 2015 € 96 miljoen (2014: € 57 miljoen). De toename is grotendeels het gevolg van het toevoegen van de ScotRail concessie per 1 april 2015 en stijging van de door Spoorwegpensioenfonds in rekening gebrachte pensioenpremie in Nederland.Pensioenregeling Spoorwegpensioenfonds (toegezegde-bijdrageregeling)De pensioenregeling voor de bedrijfstak Spoorwegen is ondergebracht bij het Spoorwegpensioenfonds. Deze regeling wordt voor de financiële verantwoording als een toegezegde-bijdrageregeling gekwalificeerd. De premie die met het spoorwegpensioenfonds is overeengekomen, is een vaste, vooraf vastgestelde, jaarlijkse premie, uitgedrukt in een percentage van de pensioengrondslag (2015: 9,7%; 2014: 8,1%). Van de pensioenpremie die aan het Spoorwegpensioenfonds wordt afgedragen, komt 2/3 deel voor rekening van de onderneming en 1/3 deel voor rekening van de medewerkers.De onderneming heeft na betaling van de overeengekomen premie geen verplichting tot het betalen van aanvullende bedragen in geval sprake zou zijn van een tekort bij het pensioenfonds. De actuariële risico’s en de beleggingsrisico’s liggen bij het pensioenfonds en zijn deelnemers. De pensioenkosten worden tot 2035 deels gecompenseerd door de vrijval van de afkoopsom loonkostensprong (noot 21).De Groep heeft voor de afwikkeling van het premiepad eind 2015 nieuwe afspraken gemaakt met het pensioenfonds die ingaan per 1 januari 2016. Het gevolg hiervan is dat een vordering op het spoorwegpensioenfonds ontstaat van circa € 240 miljoen die in 2 jaar zal worden ontvangen. Het werknemersgedeelte van het premiepad (1/3 deel van het bedrag) is als schuld opgenomen en zal de komende jaren tot en met 2022 worden verrekend met de werknemers. Het werkgeversgedeelte van het premiepad (2/3 deel van het bedrag) is toegevoegd aan de afkoopsom loonkostensprong en zal tot 2035 additioneel ten gunste worden verantwoord van de pensioenkosten. Met ingang van 2016 zal NS de nominale pensioenpremie van 24% afdragen aan het pensioenfonds.Voor Abellio London & Surrey, Qbuzz en de aanvullende pensioenregeling Servex geldt een toegezegde-bijdrageregeling.Toegezegde-pensioenregelingenAbellio Greater Anglia, Abellio ScotRail en Abellio Transport Holdings hebben het beheer van de pensioenregeling voor hun personeel ondergebracht bij het Railways Pension Scheme. Het betreffende fonds is te beschouwen als ondernemingspensioenfonds en de pensioenregeling als een toegezegd-pensioenregeling. Elk bedrijf is een aangewezen werkgever voor één of meer kostendelingsovereenkomsten binnen het Railways Pension Scheme. Dergelijke kostendelingsovereenkomsten zijn gericht op een pensioen dat gedurende het hele leven uitgekeerd wordt. Het pensioenbedrag is afhankelijk van hoe lang een werknemer een actieve deelnemer is van de pensioenregeling en van zijn salaris bij uittreding uit de regeling (‘eindloonregeling’). Wegens het karakter van de kostendelingsovereenkomsten worden de verschuldigde bijdragen, ter dekking van zowel de kosten van de opgebouwde uitkeringen als een eventueel tekort tussen de waarde van de activa en de waarde van de pensioenverplichtingen, gezamenlijk gedragen door de werkgever en de bijdragende deelnemers, in een verhouding van respectievelijk 60%/40%. Als gevolg daarvan neemt de werkgever 60% van de totale pensioenlasten en pensioenverplichtingen op de balans op. De Railways Pension Scheme wordt beheerd door de Trustee, Railways Pension Trustee Company Limited. De activa van de regelingen worden belegd via beleggingsfondsen, elk met een verschillend risico- en rendementsprofiel.De pensioenverplichtingen en het pensioenvermogen zijn gebaseerd op actuariële berekeningen die per 31 december zijn uitgevoerd. Ultimo 2015 bedroeg de nettoverplichting van Abellio Transport Holdings Limited € 2 miljoen (2014: € 2 miljoen). De gemiddelde looptijd van de pensioenverplichting is ongeveer 24 jaar. Om het karakter van de concessie te weerspiegelen wordt voor Abellio Greater Anglia en Abellio ScotRail het nadelige verschil tussen pensioenverplichtingen en pensioenvermogen opgenomen onder ‘langlopende verplichtingen’ voor zover dit betrekking heeft op de concessieperiode. Het resterende bedrag aan het einde van de concessieperiode wordt niet in de balans opgenomen, omdat het deel uitmaakt van de schulden van de volgende concessiehouder.De pensioenregeling van Abellio ScotRail is per 1 april 2015 toegevoegd bij de aanvang van de concessie. De nettoverplichtingen voor Abellio Greater Anglia en Abellio ScotRail bedroegen ultimo 2015 nihil (Abellio Greater Anglia ultimo 2014: nihil). De gemiddelde looptijd van beide pensioenverplichtingen is ongeveer 20 jaar.Uitgangspunten toegezegde-pensioenregelingenBij de bepaling van de pensioenverplichtingen en het pensioenvermogen zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd (gebaseerd op gewogen gemiddelde): 31 december 201531 december 2014Disconteringsvoet3,8%3,8%Loonsomstijging3,4%3,6%Pensioenstijging2,1%2,4%Inflatie3,1%3,1%*Tabel voor de levensverwachtingen: 2013 SFO valuation (Greater Anglia en ScotRail) en S1NA tables met CMI 2013 projecties (Abellio Holdings).Samenstelling De samenstelling van de pensioenverplichtingen is als volgt: (in miljoenen euro's)31 december 201531 december 2014Reële waarde van de fondsbeleggingen1.221460Contante waarde van de toegezegd-pensioenrechten1.700722Nadelig verschil479262Aandeel van de werknemers -192-104Nadelig verschil aan het einde van de concessieperiode-285-156Afwaardering pensioenoverschot- - Netto verplichtingen van de Groep (over de concessieperiode)22GevoeligheidsanalyseRedelijkerwijs mogelijke wijzigingen op balansdatum in een van de relevante actuariële veronderstellingen, waarbij andere veronderstellingen constant blijven, zouden de volgende invloed hebben op de brutoverplichting uit hoofde van toegezegde pensioenrechten:(verandering met 0,25%) (in miljoenen euro's)ToenameAfnameDisconteringsvoet-8185Inflatie85-82Toekomstige salarisverhogingen29-29Verandering van de sterfteverwachting met 1 jaar zou een invloed hebben van circa € 18 miljoen op de brutoverplichting. De invloed van deze wijzigingen op de netto verplichtingen van de Groep over de concessieperiode is naar verwachting beperkt gezien de overdracht van verplichtingen aan het einde van de Greater Anglia-concessie.VerloopHet verloop van het pensioenvermogen en van de pensioenverplichtingen is als volgt:(in miljoenen euro's)20152014Fondsbeleggingen per 1 januari460375Toevoeging nieuw fonds735- Rentebaten3618Pensioenpremies4420Uitbetaalde pensioenen-30-13Administratiekosten-5-4Rendement op fondsbeleggingen, exclusief rentebaten-936Afname in deelnemers in het fonds-36- Koersresultaat2628Fondsbeleggingen per 31 december1.221460 Verplichtingen uit hoofde van toegezegde pensioenrechten per 1 januari722603Toevoeging nieuw fonds1.048- Pensioenlasten6623Interestkosten5429Uitbetaalde pensioenen-30-13Netto-actuariële winst of verlies-14035Afname in deelnemers in het fonds-61- Koersresultaat4145Verplichtingen uit hoofde van toegezegde pensioenrechten per 31 december1.700722Samenstelling pensioenvermogenDe samenstelling van het pensioenvermogen is als volgt:(in miljoenen euro's)31 december 201531 december 2014Aandelen769236Vastrentende waarden8060Vastgoed15048Geldmiddelen13436Overig8880Totaal1.221460Pensioenkosten verwerkt in de winst-en-verliesrekening(in miljoenen euro's)20152014Pensioenlasten4114Renteresultaat- - Administratiekosten32Totaal4416Niet gerealiseerde actuariële resultaten(in miljoenen euro's)20152014Actuariële winst of verlies als gevolg van: - demografische veronderstellingen-6- - financiële veronderstellingen145-67- aanpassing op grond van ervaringen2531Rendement op fondsbeleggingen, exclusief rentebaten-937Resultaat veranderingen in de concessie-783Veranderingen in deelnemersaandeel-61-1Totaal 163De Groep verwacht € 45 miljoen aan pensioenlasten te verwerken inzake bovengenoemde toegezegd-pensioenregelingen in 2016. In 2015 was deze pensioenlast € 44 miljoen.Andere langetermijnpersoneelsverplichtingenHieronder zijn opgenomen jubileumverplichtingen. Voor de berekening van de jubileumverplichtingen wordt de prognosetafel AG2015 gebruikt.Het verloop van de voorziening is als volgt:(in miljoenen euro's)20152014Verplichtingen per 1 januari 3128Uitkeringen-3-3Actuarieel resultaat-15Oprenting11Verplichtingen per 31 december2831Het kortlopend deel van deze voorziening bedraagt € 3 miljoen.De gevoeligheden zijn als volgt: 20152014Discontering (-0,5%)4,1%4,1%Loonsomstijging (-0,5%)-3,8%-3,8%Carrierekansen (+25%)2,6%2,6%Ontslagkansen (+25%)-4,4%-4,4%